Владимир Поскачин: «Биһиги атын оройуоннары ситэргэ кыһаллабыт»

2010-2018 сыллар түмүктэринэн АЛРОСА Саха сирин алмаастаах түөлбэтин 8 улууһугар акционер буоларын быһыытынан, 18,6 миллиартан тахса солкуобай дивидени төлөөтө. Ол гынан баран, бу улуустар үгүс олохтоохторо былаас үбү-харчыны туохха туһанарын билбэттэр.

Дьэ, оччотугар миллиардынан дивиденнэр ханна баралларын көрүөххэ. АЛРОСА аахсыйаларын 25,002 бырыһыанын өрөспүүбүлүкэ бас билэр. Аахсыйалар өссө 8,0003 бырыһыаннара Саха сирин аҕыс улууһун: Мииринэй, Ленскэй, Ньурба, Сунтаар, Бүлүү, Өлөөн, Анаабыр уонна Үөһээ Бүлүү бас билиилэригэр сылдьар. АЛРОСА иһитиннэрбитинэн, 2019 сыл түмүгүнэн дивиденнэр өссө ааҕылла иликтэр. Ааспыт сыл иккис аҥаарыгар алмаастаах салаа ырыынагын конъюнктурата эмискэ мөлтөөбүтэ. Алмааһы батарыы ырыынага  2020 сылга чөлүгэр түһэригэр эрэнэллэр. Ол гынан баран, аахсыйалаахтарга төлөнөр дивиденнэр чопчу суумаларын этэр билигин эрдэ.

Владимир ПОСКАЧИН – Саха сирин оройуоннарын баһылыктарыттан биир уратылара. Кини Үөһээ Бүлүү улууһун 13 сыл устата салайан кэллэ уонна, бэйэтэ этэринэн, 2007 сыл күһүн өрөспүүбүлүкэҕэ саамай хаалыылаах хаһаайыстыбаны туппута. Владимир Семенович АЛРОСА аахсыйаларын 0,9999% бас билээччи  быһыытынан Үөһээ Бүлүү улууһугар барыта холбоон 9 сыл устата бэриллибит 2,3 миллиартан тахса солкуобайы туохха туһаммыттарын отчуоттуурга сөбүлэстэ.

Бастаан алмааһы хостооччулар 2010 сыл түмүгүнэн улууска дивиденд быһыытынан төлөөбүт 18 мөлүйүөн 330 тыһыынча солкуобайдарыттан саҕаламмыта. Кэлин 2018 сыл түмүгүнэн сыллааҕы дивиденд суумата  302,7 мөлүйүөн буолбута.

Владимир ПОСКАЧИН, Үөһээ Бүлүү улууһун баһылыга:

- 2015 сылга диэри СӨ Бырабыыталыстыбата Үөһээ Бүлүү улууһун үбүлээһини АЛРОСА дивиденнэрин кээмэйинэн аччата олорбута. Бу алмаастаах түөлбэ 8 улууһун барыларын уопсай кыһалҕалара этэ. Ол эбэтэр биһиэхэ аахсыйалары бас билээччи быһыытынан АЛРОСА дивиденд төлүүрэ. Ол гынан баран, бырабыыталыстыба онно тэҥнэһэр сууманы биһиги бүддьүөппүтүн таҥарыгар сарбыйара. Инньэ гынан, баар чахчы быһыытынан, бүддьүөппүт, олохтоохтор ахсааннарын учуоттаан, өрөспүүбүлүкэ атын оройуоннарын курдук син-биир тэҥнэһэн тахсар этэ. Онон, дивиденнэр дьиҥнээх туһаларын кэнники биэс сылга эрэ биллибит. 2015 сылтан ыла АЛРОСА аахсыйаларыгар бэйэбит өлүүбүтүгэр 1,7 миллиард кэриҥэ солкуобайы дивиденд быһыытынан ыллыбыт. Биллэн турар, ити улууска үчүгэй өйөбүл.

- Владимир Семенович, олохтоох дьон эрэ буолбакка, бэл, нэһилиэктэр баһылыктара даҕаны АЛРОСА дивиденнэрэ хайдах туһаныллалларын туһунан өйдөбүлэ суохтарын хаста ди иһиттибит, биллибит. Бу улахан кистэлэҥи арыйыаххын сөп дуо?

- Ону билбэт ханнык нэһилиэктэр баһылыктарай?

- Кимнээҕин биирдиилээн этимиэх. Арай, эһиги нэһилиэктэргит дьоно буолбатахтар диэн этэбит.

- Чэ, сөп.  АЛРОСА дивиденнэрэ – эмиэ биһиги бүддьүөппүт буолар. Онон бүддьүөт барытын курдук, ол бүддьүөтү хайдах туһанары оройуон дьокутааттара быһаараллар. 2015 сылга диэри, өрөспүүбүлүкэ бырабыыталыстыбата улууһу үбүлээһини дивиденнэр кээмэйдэринэн аччатар эрдэҕинэ, үбү хамнаска, дьиэ-уот хомунаалынай хаһаайыстыбаҕа, бүддьүөт атын эбэһээтилистибэлэригэр төлүүргэ күһэллэрбит. Оттон  дивиденнэр үбүлээһини таһынан киирэн барбыттарыгар үп 70% инбэстиссиийэ бырайыактарыгар уонна 30% инбэстииссийэтэ суох  сыалга-сорукка (тэрилтэлэри өйүүргэ, атын күннээҕи ороскуоттарга) туттан барбыппыт.

- Үөһээ Бүлүү улууһугар имбэстииссийэ ханнык бырайыактара АЛРОСА дивиденнэринэн олоххо киирбиттэрэй?

– Оскуолалары, суоллары тутуу, суоллары аспааллааһын. Холобур, Нам нэһилиэгэр уонна Боотулу сэлиэнньэтигэр оскуолалар, Нам, Далыр, Өргөөт, Кэнтик, Хоро нэһилиэктэригэр уонна Тамалакаан сэлиэнньэтигэр оҕо уһуйааннара, Үөһээ Бүлүү сэлиэнньэтигэр Култуура оройуоннааҕы дьиэтэ, Үөһээ Бүлүүгэ чэпчэки атлетика манежтаах, 3000 миэстэлээх стадион уонна 1000 миэстэлээх ипподром, Үөһээ Бүлүүгэ киин болуоссат, Бучугурас, Бычырдаан уонна Мордьо диэн уһулуччулаах буойун-спортсменнарбытын  үйэтитэр  “Үс хоһуун” пааматынньык, култуура уонна спорт элбэх хайысхалаах эбийиэгин тутуу.

Ыраас ууну бытыылкаҕа кутар µлэни са±алаатыбыт, Үөһээ Бүлүү уонна Андреевскай сэлиэнньэлэргэ 30-ча килэмиэтир уһуннаах уулуссалары аспааллаатыбыт. Сорҕото АЛРОСА дивиденнэрин суотугар быйыл бу нэһилиэнньэлээх пууннар өссө уон уулуссаларыгар кытаанах сабыы ууруллар. Боотулу, Мэйик, Далыр сэлиэнньэлэригэр диэри суоллары оҥордубут. Ону сэргэ, АЛРОСА дивиденнэринэн нэһилиэктэргэ барыларыгар сибээскэ оптоволокно лииньийэтин тартыбыт.

Ханнык эрэ нэһилиэктэр баһылыктара АЛРОСА дивиденнэрэ туохха туһаныллалларын билбэттэриттэн тоҕо дьиктиргээтим? Биһиги 21 нэһилиэнньэлээх пууннаахпыт. Олортон аҥаардарыттан ордуга “Мин Сахам сирэ – XXI үйэµэ” үтүө дьыала бырагырааматыгар тиһигин быспакка кыттар. Бу – эмиэ АЛРОСА дивиденнэрэ.

- Оттон боростуой олохтоохтор ону билэллэр дуо?

- Ол туһунан биһиги кэпсиибит, быһаарабыт. Оттон оскуолаларга уонна уһуйааннарга «АЛРОСА дивиденнэринэн тутулунна» диэн сурук баарын-суо±ун туһунан ыйытар буоллаххытына, ол суох.

- АЛРОСА билиҥҥитэ 2019 сыл дивиденнэрин быһаара илик. Ол да буоллар, эһиги туохха туһаныаххытын сөбүн, арааһа, билэр буолуохтааххыт...

- Бастатан туран, Тамалакааҥҥа оскуола-саады уонна Боотулуга орто оскуоланы тутууну салҕыахпыт. Биһиги Үөһээ Бүлүү улууһун уунан хааччыйарга өрөспүүбүлүкэтээҕи “Водоканалы” кытта дуогабар түһэрсибиппит, дивиденнэр суоттарыгар бырайыагын уонна канализация ыраастыыр тутуулар бырайыактарын бэлэмнээбиппит. Ону сэргэ суолларбытын оҥоруохпут. Мин улуус баһылыгынан 2007 сыл күһүнµгэр кэлбитим. 2008 сайын биһиги танкетканан уонна көлүөһэлээх вездеходунан нэһилиэктэринэн сылдьыбыппыт. Өрүс уҥуордааҕы 10 нэһилиэктэн икки эрэ нэһилиэк суоллаах этэ, атыттарга сатыы эбэтэр бөртөлүөтүнэн эрэ тиийэриҥ. Ол иһин кинилэргэ чунуобунньуктар кэлбэттэрин кэриэтэ этэ. Билигин сэттэ нэһилиэк бары суоллаахтар, өссө үс хаалбыт нэһилиэги суоллуохпут.

-  АЛРОСА аахсыйаларын бас билээччи буолар дьолун билбэтэх атын оройуоннар баһылыктара ордугургууллар дуо?

- Суох. Кинилэр өттүлэриттэн ордугурҕааһын баарын көрбөппүн. 2008 сыллаахха бырабыыталыстыбаттан эрийбиттэрэ уонна Үөһээ Бүлүү, Өлөөн улуустара өрөспүүбүлүкэҕэ саамай кэхтиилээхтэринэн билиниллибиттэрин эппиттэрэ. Онтон ыла биһиги атын оройуоннары ситэ сатыыбыт. Биллэн турар, ол АЛРОСА дивиденнэрин суотугар эрэ оҥоһуллубат. Ол эрээри кинилэр биэрэр дивиденнэрэ эмиэ улахан тирэх буолара биһиги кылгас отчуоппутуттан  да көстөр. “Биһиги уһулуччубут” диир сатаммат, өссө да элбэҕи оҥоруохха наада.

- Ол аата, эһиги санааҕытыгар, атын оройуоннары өссө да ситэ иликкит?

– Билиҥҥитэ илик. Ол туһунан өссө ыраах сытар үс нэһилиэкпитигэр суолу ситэри туттахпытына кэпсэтиэхпит.

Айталина НИКИФОРОВА