Мииринэйгэ Кыра Тайахтаах үрэҕи кэбилээбиттэрин туһунан урут эмиэ суруйан турабын.
Куорат уопсастыбаннаһа, дьокутааттар куорпустара дьаалайбаттарын күөнүгэр, Безымяннай үрүйэтэ иэдэйдэ. Куорат арҕаа өттүн киригэр-холохойугар буккуллан, араас инфекция үөскүүр сиринэн буолар кутталлаах.
Алмаас көрдүүр эспэдииссийэ картографтара 50-с сылларга оҥорбут докумуоннарыгар сиэттэрэн, бу сир “Безымяннай лог” диэн буолбут. Ол эбэтэр – “Аата суох аппа”. Маннык “Безымяннай” диэн геологтар Саха сиригэр төһөлөөх элбэх сири ааттаабыттара буолуой?! Мин билэрбинэн, Үөһээ Мууна алмаастаах сиригэр, баахта бөһүөлэгэр иһэр ууну хачайдыыр үрэхтэрин эмиэ Безымяннай диэн ааттаабыттар. Ити – Өлөөн сирэ. Бу туох ааттаах халы-мааргы сыһыанай?! Уопсайынан, Саха сиригэр хас “Безымяннай” диэн ааттаах сир баарый?! Мииринэй Безымяннайа, дьиҥэр, Кыра Тайахтаах үрүйэтэ диэн. Төрүт олохтоох дьонтон бу үрүйэ аатын сураһа да барбатахтар. Баҕар, улахаҥҥа уурбатахтара буолуо.
Алмаас таас булбут үрэхтэрин аата – Улахан Тайахтаах диэн ааттаах. Иирэлээх үрэх хаҥас салаата. Ол – алмаас тааһы булбут «Мир» туруупкалара. Кыра Тайахтаахтан биэрэстэ курдук тэйиччи сытар. Кыра Тайахтаах үрүйэ уутун үллэстэр сирэ Кыраһалаах үрүйэтэ диэн. Бу – Мииринэй ХБК №3-дээх алмааһы байытар баабырыкатын аттынааҕы сир. Кыра Тайахтаах дьиҥинэн Мииринэйгэ бэлиэ миэстэ. Геолог Ю.Хабардин 202 №-дээх этэрээтиниин, каюр Григорий Герасимовы кытары бастаан тохтообут, хонуктаабыт сирдэрэ. Ону ким эбит сэргиирэ, интэриэһиргиирэ буолуо дуо?! Бу Мииринэйгэ кимиэхэ да наадата суох! Кыра Тайахтаах үрүйэ Мииринэй куорат киинин уонна чааһынай дьиэлэрдээх, элбэх базалаах бөдөҥ микрооройуону араарар. Үрүйэ баһа – быыстала суох тутуулар, турбалар, утумнар. Онтон быста-быста салҕанан, үрүйэ урууда тиэйэр суолларыгар тахсар. Хотугу Илиҥҥи хочуолунай(СВРК) уонна «Алмазэлектромонтаж» аттынан күүскэ көҥүһүрэн, Өктөөп 50 сылын аатынан шоссены быһа охсон, Некрасов, Комсомольскай уулуссаларын, ТЗБ аттынан тус соҕуруу сүүрдэн халыһытар.
Оттон үрүйэ кытылларынан баар тэрилтэлэр уонна олохтоохтор бөх тоҕор сиргэ, холохой устар помуойа ханаабатыгар кубулуттулар. Эбиитин гаас утаҕа уонна куораты сылааһынан, уунан хааччыйар утумнары үрэх устун ыыппыттар. Тутуу быраабылатын чэрчитинэн, ханнык да үрэх, үрүйэ тыын суолталаах коммуникацияны ыытарга сөбө суохтар. Дьэ бу туох баар кири-хоҕу хас саас, сайын ахсын Иирэлээх үрэҕэр илдьэр. Оттон бу үрүйэ түһэр сиригэр Мииринэй куоратын иһэр уунан хааччыйар ыстаансыйа баар.
Үрүйэ биир тоҕойугар бөх тоҕор сир оҥорбуттарыгар ынахтыын, ыттыын, суордуун-тураахтыын бары кэлэн помуойаттан үссэнэллэр. Кыһын ыт үөрдэрэ сыбаайбалыыр. Ол кэннэ хас да тырыта тыытыллыбыт ыт хаалар. Олору суор-тураах тобулута тоҥсуйан аһылык оҥостор. Олохтоохтор бөхтөрө, оргуллара барыта Кыра Тайахтаахха суккуллар. Киһи көрөрүгэр куһаҕана сүрдээх. Онтон сайын, ордук үкэр куйааска сыта-сымара – амырыын.
Бу суругу, манна төрүт олохтоох киһи кэлэйэн, хомойон суруйдум. Куораппыт дьаһалтата бу боппуруоска болҕомтотун хатыыра уолдьаста.
Кыра Тайахтаах үрүйэтэ биһиги иһэр уубутун ылар Иирэлээх үрэхптигэр силбэһэринэн сибээстээн, былаастарынан араҥаччыланыахтаах. Бөх тоҕооччулар, бу үрүйэни киртитээччилэр кытаанах эппиэккэ тардыллыахтаахтар.
Станислав Алексеев, Мииринэй куората. Ааптар хаартыскалара.
