Арай эн иннигинэн субу аҕай ханнык эрэ үйэтээҕи импиэрийэ штурмовиктара, онтон Мандалорец сэлэлии хааман ааһаллар. Өй булан кэннигин хайыһан көрүөҥ икки ардыгар аны War Craft дойдутуттан Сильвана Ветрокрылая хорос гына түһэр. Киһи мэйиитэ эргийиэх бииртэн биир киинэ дьоруойдара хараҕыҥ иннигэр баар буолан иһэллэр: Отто Октавиус, Лара Крофт, Наруто, Малефисента, “Шайбу! Шайбу” сэбиэскэй мультик хоккеиһа, бэл, саха бухатыыра Ньургун Боотур. Бу аата – “GeekFest”.
Фэндом, настолка, комикс, косплей, k-pop – аныгы олох арахсыспат аргыстара. Араас көстүүмнээх тыһыынчанан оҕо аймах, остуоруйа дойдутугар майгынныыр дьиктилээ-дьиибэлээх муннуктар, араас оонньуулар, куонкурустар – бу барыта биир бэстибээлгэ. “GeekFest” тэриллибитэ 9 сыл буолла, ол тухары Дьокуускайга ыытыллар тэрээһиннэртэн биир саамай чаҕылхайдара уонна күүтүүлээхтэрэ диэтэхпитинэ, сыыспаппыт. Оннооҕор Уһук Илиҥҥэ маныаха майгынныыр тэрээһин суох.
Быйылгы “GeekFest” атырдьах ыйын 13 күнүгэр “Юность” стадиоҥҥа ыытыллыаҕа.
“GeekFest” – сылын аайы ыытыллар поп-култуура, ускуустуба бэстибээлэ.
Поп-култуура, ускуустуба, талаан
Бэстибээл устуоруйатын, хайдах уларыйбытын, тэрийии кистэлэҥнэрин, түмүктэрин туһунан тэрийээччилэртэн биирдэстэрэ Егор Мандаров кэпсээтэ:
“Бу күн ким баҕалаах барыта, сааһыттан эҥин тулуга суох, ханнык баҕар мультиктан, киинэттэн, кинигэттэн сөбүлүүр бэрсэнээһин көстүүмүн кэтэн кэлэн, бэйэтин көрдөрүөн уонна атын дьону көрүөн сөп. Биһиги санаабытыгар, бу аҥаардас ханнык эрэ бэрсэнээс көстүүмүн кэтии буолбатах, бу – бэйэ ис туругун көрдөрүү, билиһиннэрии буолар.
Маны таһынан, бэстибээл эдэр худуоһунньуктар айар дьоҕурдарын көрдөрөллөрүгэр көмөлөһөр. Кинилэргэ анаан оҥоһуллубут ааптар аллеятыгар худуоһунньуктар бэйэлэрин үлэлэрин атыылыахтарын даҕаны сөп. Онтон хендмейд дьаарбаҥкатыгар ким тугу сатыырын оҥорон аҕалан эмиэ дьоҥҥо атыылыыр кыахтаах. Өссө эдэр ырыаһыттарга тута сыанабыл ылалларыгар үчүгэй кыах бэриллэр. Маны таһынан бэстибээлгэ кылгас метражтаах киинэлэр куонкурустарын уонна “Кэскил” кыһаны кытта научнай фантастика жанрыгар кэпсээн уонна комикс суруйуутугар күрэстэри тэрийэбит.
Аҥаардас мантан да “GeekFest” култуураҕа, ускуустубаҕа уонна дьон талаанын арыйыыга анаммыта көстөр. Бэстибээлбит сүрүн идиэйэтэ уонна сыаннаһа саҕаланыаҕыттан уларыйбакка кэллэ. Сылын аайы өссө тэнийэн, тупсан иһэр курдук”.
Косплей, о.э. маскараат
Көстүүмү кэтэр дуу, кэппэт дуу туһунан ыйытыы “фанаттарга” хаһан да турбат. Онтон ааһан иһэн киирэн көрүөн баҕалаах дьоҥҥо “баһаалыста, ким да көстүүмү ирдээбэт”.
Арай ханнык эрэ куонкуруска кыттыаххын баҕардаххына, көстүүм ирдэнэр. Ол эрээри, булгуччу бэйэ оҥоһуута буолуохтаах диэн ирдэбил суох.
Устуоруйаны сэгэтэн көрөр буоллахха, кыттааччылар хара маҥнайгыттан көстүүмнэрин бэйэлэрэ оҥостоллорун ордорбуттара.
Урут, биһиги оҕо сааспытыгар, сэбиэскэй саҕана, маскараат баала буолааччы дии. Онтон туох уратылааҕый? Дьиҥинэн, туох да уратыта суох. Оччолорго биһиги мааскабытын бэйэбит оҥостооччубут, ийэлэрбит, аҕаларбыт көмөлөһөөччүлэр, сороҕор эдьиийдэрбит, таайдарбыт. Өссө биирдэ дьыссаакка сырыттахпына күтүөм – быһах, оттон таайым саабыла оҥорбуттарын өйдүүбүн. Мин онно таайбын кытта гарааска сылдьан саабылам хайдах оҥоһулларын көрбүтүм. Олох дьиҥнээх пират саабылатын курдук этэ! Онон урукку маскарааты аныгылыы “косплей” диибит.
“Биһиги бэстибээлбитигэр көсплей туһунан этэр буоллахха, хайдах баҕар буолуон сөп. Ким эрэ сынньана кэлиэн баҕарар буоллаҕына, маҕаһыынтан ханнык баҕарар бэрсэнээс көстүүмүн атыылаһыан сөп. Онтон куонкуруска кыттыан, күүһүн холонон көрүөн баҕарар киһи бэйэтэ тикпит, оҥорбут көстүүмүн кэтэн кэлэр. Биһиги куонкуруспут биир киритиэрийэ – көстүүм 80 %-на бэйэ оҥоһуута буолуохтаах. Холобур, сэрииһит көстүүмүн оҥордоххо, саабылатын эбэтэр туох эрэ атын тээбиринин маҕаһыынтан атыылаһыахха сөп. Ити чааһыгар эспиэрдэрбит олус болҕомтолоохтор уонна косплей туһунан үгүһү билэллэр”, – диэн Егор бэлиэтиир.
Эдэриттэн эмэнигэр диэри
Былырыын “GeekFest”-ка 10 тыһ. тахса киһи сылдьыбыта, олортон хас үһүс көстүүмнээх этэ. Онтон куонкурустарга 1000-тан тахса киһи кыттыбыта.
“Биһиэхэ сүрүн куонкуруһу таһынан, уопсай, арыый судургу соҕус баар. Манна көстүүмнээх киһи барыта кыттыан сөп. Онтон куонкурустаах косплейга аҕыйах киһи суруйтарар. Быһа холоон 50 сайаапка киирбититтэн төһөтүн эрэ дьүүллүүр сүбэ сыыйар. Финалга 20 киһи ааһар. Дьүүллүүр сүбэҕэ, эппиккэ дылы, “бу дьыалаҕа ыты тутан сиэбит” профессионаллар Карина Бахтина уонна Анжелика Острельгина үлэлииллэр. Кинилэр эмиэ өрөдөөҕүтэ бу куонкурус кыттааччылара этилэр”, – диэн эбэн этэр Егор Мандаров.
Таһыттан көрөн оҕо-ыччат эрэ сылдьар тэрээһинэ диир – сыыһа. Бэл, куонкуруска 1–2 саастаах оҕолор кыттыбыт түгэннэрэ баар. Тэрийээччилэр кинилэргэ анаан “6-тыгар диэри саастаах оҕолорго бастыҥ косплей” диэн анал ааты толкуйдаабыттара. Салгыы 7-14-тэригэр диэри саастаахтарга уо.д.а. номинациялар бааллар. Биллэн турар, бу бэстибээлгэ улахан дьоннооҕор оҕо аймах элбэх.
“Саамай саастаах кыттааччы туһунан этэр буоллахха... 2016 с. этэ дуу, 2017 с. этэ дуу... Сыыспат буоллахпына, эбэтэ сиэнэ кыысчааны өйөөн кэлбит этэ... Өссө фея көстүүмнээҕэ. Санааҥ көрүҥ, тыһыынчанан көстүүмнээх оҕо сүүрэ сылдьар, арай олор быыстарыгар фея көстүүмнээх эбэ хааман иһэр. Наһаа сөхпүтүм. Сөхпүтүм эбэтэ сиэнэ кыысчааны кытта наһаа чугастарыттан, бэл, интэриэстэрэ кытта биириттэн. “Эбэтигэр табыллыбыт кыысчаан” дии санаабытым”, – диэн санаатын үллэстэр бэстибээл тэрийээччитэ.
Кими баҕарар көрсүөххэ сөп
Бэстибээлгэ сылдьан, сөбүлүүр бэрсэнээһиҥ көстүүмүн кэтэн күннээҕи түбүктэн сынньанаҕын. Аттыгар сылдьар дьон эмиэ сөбүлүүр бэрсэнээстэрин мааскатын кэтэн сынньаналлар, аралдьыйаллар. Баҕар, дьиҥнээх олоххо кинилэр биллиилээх дьон буолуохтара, ким билиэй?..
Биллиилээх дьон бэстибээлгэ мааската да суох сылдьаллар. Ил Дархан кыыһа сылын аайы бу тэрээһини көтүппэт. 2015, 2016 сс. Айсен Николаев бэйэтэ эмиэ, оччолорго куорат мээрэ, кэлэн барбыта. Өссө иккис сырыытыгар “Игра престолов” торуонугар олорон хаартыскаҕа түспүтүн көрөн, дьон араас санаатын эппитэ. Манна даҕатан эттэххэ, Айсен Сергеевич эрэгийиэн чугаһынааҕы сылларга уонна ыраах сыллары уҥуордаан хайдах сайдыахтааҕын уратытык көрөр уонна ыччакка, креативнай индустрияҕа ураты болҕомтону уурар. “GeekFest” эмиэ ол туоһута буолар.
Өссө былырыын ырыаһыт Күннэй кыыһа косплейга кыттыбыта. Ким билиэй, баҕар, быйыл хаһааҥҥытааҕар да элбэх биллиилээх дьон кыттыа.
Улааттар улаатар, кэҥээтэр кэҥиир
Дьон-сэргэ маннык таһымнаах бэстибээлгэ кыттаары өрөспүүбүлүкэ араас муннуктарыттан мустар. Бэл, атын оройуоннарга кытта манна майгынныыр тэрээһиннэри оҥорор буоллулар, холобур “Ленский GeekFest”.
“Биһиги сылын аайы ыалдьыттары ыҥыра сатыыбыт, быйыл эмиэ ыҥырдыбыт. Биллэн турар, үксүн косплеердары ыалдьыттатабыт эрээри, блогердары, худуоһунньуктары даҕаны умнубаппыт. Былырыын Москубаттан мультик оҥорор “Феникс” устуудьуйа кэлбитэ. Кинилэр Арассыыйаҕа эрэ буолбакка, СНГ атын дойдуларыгар, тас дойдуларга кытта биллэллэр. Ыалдьыттарбыт манна кэлэ сылдьар кэмнэрэ “Дети айыы” мультик анонса тахсарыгар сөп түбэспитэ”, – диэн быйылгы ыалдьыттар туһунан элбэҕи эппэккэ эрэ кэпсиир Егор.
Саҥаҕа бэлэм буолуу
““GeekFest” – биһиги көҕүлээһиммит. Ол эрээри, ким да көмөлөспөт, өйөөбөт диир эмиэ табыгаһа суох. Биһигини үгүстүк куорат дьаһалтата өйүүр, ыалдьыттарбытын көрсөрбүтүгэр массыына булан биэрэр, информация тарҕатарбытыгар көмөлөһөр. Үбүнэн өйөөһүн суох, туох баар ороскуоту тэрээһин бэйэтэ уонна партнердарбыт сабаллар.
Судаарыстыба маннык тэрээһиннэргэ кыттыытын туһунан эттэххэ... Биһиги бииргэ үлэлэһиигэ мэлдьи аһаҕаспыт. Былырыын ыччат миниистирэ Пётр Шамаев бэстибээл кыттааччыларын эҕэрдэлээбитэ. Эрдэ этэн аһарбытым курдук Айсен Сергеевич кэлэ сылдьыбыта.
Быһаччы эттэххэ, биһиги бырапагаанданан дьарыктаммаппыт. Бэстибээлбит кыттааччылар сыл инниттэн бэлэмнэнэр култуура уонна айар кут бырааһынньыга. “GeekFest” инникитин даҕаны кылгас сайыммытыгар буолар биир саамай чаҕылхай, үөрүүлээх уонна кэтэһиилээх тэрээһин буолуон баҕарабыт”, – диэн Егор сэмээр хоруйдуур.
Андрей Шилов