Кыстык билиҥҥитэ – этэҥҥэ баран иһэр. Туох эрэ дьиэк, эрэдээк баара буоллар, араллаан буолбута ыраатыа этэ. Былырыыҥҥыттан ыла, урукку “АЛРОСА” хампаанньа «Новай» сопхуоһун Сүлдьүкээрдээҕи отделениета «Саха ынаҕа» (“ГКП Якутский скот”) судаарыстыба-хааһына управлениетын самалык тэрилтэтинэн буолбута.
Суолга хаайтарыы буола илигинэ, 2020 сыл муус устар ыйыгар, балтараа сүүс саха боруодата киин улуустартан Сүлдьүкээргэ аҕалыллыбыта. Урукку үс сүүс ньирэй киирэр хотоно эргэрбитэ быһаарыллан, “Туймаада” агрохолдинг күүһүнэн саҥа хотон тутуллан барбыта. Сунтаартан ыҥырыллыбыт биригээдэ тутуу былдьаһан дьүккүөрдээхтик үлэлээбитэ. Хотон аам-даам тымныылар түһүөхтэрин иннинэ тутуллан бэлэм буолбута. Манна үлэлииргэ анаан туох баар усулуобуйа, тупсарыы оҥоһулуннулар. Уопсайынан, Сүлдьүкээр саҥа тэрилтэҕэ көһөн, олохтоох 23 киһи үлэнэн хааччыллыбыттара кэрэхсэбиллээх.
Дьэ аны биир ытырыктаах боппуруос арахпат.
Биллэрин курдук, Сүлдьүкээр – үрэх-маар дойдута. Сыһыы, алаас диэн отой суох сирэ. Төрүт чиэски сирдэртэн аҕалыллыбыт сүөһү үрэх отун атыҥырыа дуо диэн боппуруос күөрэйбитэ. Мантан сиэттэрэн, мин Сүлдьүкээрдээҕи отделение управляющайа Кирилл Алексеевка мунаарар боппуруоспунан ыйытык биэрдим.
“Саҥа сиргэ кыстыыр төрүт саха боруодатын ынаҕа, отугар сатанна дуо, дьүүкээрбэтэ дуо?”,- диэн.
Кирилл Алексеев:
- Сүлдьүкээр үрэхтэригэр бэлэмнэммит оту саха боруодатын сүөһүтэ туох да сириитэ-талыыта суох сиир. Кыстыгы 180 туонна бэйэбит оппутунан көрсүбүппүт. 150 туонна дойду сир отун Сунтаартан аҕалтарбыппыт. Генофонд сүөһүтэ олохтоох оту ылымматаҕына диэн санааттан.
Сүлдьүкээр отун ынахтар бэркэ ылыннылар . Былырыын сайын сүөһүлэрбитин Тоҕойоттон Халамалаах үрэх төрдүгэр диэри мэччиппиппит. Бу – Бүлүү өрүс кытыла. Туох да олус бэркэ сайылаабыттара. Отун сөбүлээбиттэр этэ. Ыйааһыннара да улааппыта. Кэлэр сайын олохтоох звеноларынан Күөллээх, Билиилээх, Уһун Күөл үрэхтэр сүнньүлэрин оттотор санаалаахпыт.
Уһун Күөлгэ Саввинов Владимир дьиэ кэргэнин илдьэ сайын ахсын көһөн тахсааччы. Уруккаттан оттонор буолан – бу эргин кэҥэс ходуһалардаах үрэхтэрдээхпит. Дьэ арай биир боппуруос долгутар – отчуттарбыт үлэлэрин төлөбүрэ. Урут «Новай» сопхуос саҕана оттообуттарын иһин, дьон хамнастарын син аахсаллара. Билигин бу боппуруоһу эрдэттэн торумнуохха наада.
Ити курдук, управляющай Кирилл Алексеевка Сүлдьүкээргэ аҕалыллыбыт саха боруодатын сүөһүтүн иитии сүрүн боппуруоһун – отунан хааччыйыыны тула кэпсэтэн, тустаах эппиэти ыллым. Ол аата, үрэх ото төһө да соппоҥ диэн өйдөбүл баарын үрдүнэн, бастакы кыстыкка сүөһү үчүгэйдик ылыммыт. Кириэстээхтэн дойду сиртэн алаас отун аҕалан эмиэ сөпкө быһаарыммыттар. Оннук эрэ буоллун. Кыстык этэҥҥэ аастын.
Станислав Алексеев. Мииринэй куората.