Дьоппуон бырабыыталыстыбата Хоккайдо арыыга оскуола үөрэнээччилэрин экскурсияларын үбүлүүргэ харчы көрдө. Чэ, быһата, кинилэр оскуола оҕолорун Хоккайдо арыыга аҕалан, үөһэ баар вышкалартан анал оптикалаах телескобунан Курил арыыларын көрдөрөр буолуохтара. Бука, “бу, дьиҥинэн, биһиги бас билэр арыыларбыт, ону нууччалар былдьаан олороллор. Эһиги улааттаххытына бу арыылары төттөрү ылыаххыт” эҥин диэн үөрэтэр буолуохтарын сөп. Тыала-кууһа, былыта суох күн Курил арыылара дьоппуон арыыларыттан субу турар курдук көстөллөр үһү.
Биллэрин курдук, Токио санаан кэлэ-кэлэ Курил арыыларын боппуруостарын көтөҕөр. Кини “бу – биһиги арыыларбыт” диэн позициялаах. Бу арыылар 1945 с. буолбут Потсдам декларациятын түмүгүнэн, ССРСка бэриллибиттэрэ. Ону сэриигэ кыайтарбыт Япония билинэргэ күһэллибитэ.
Дьоппуоннар былдьаһар Итуруп, Шикотан, Кунашир уо.д.а. арыыларга билигин, онно сулууспалыыр байыаннайдары эҥин барытын холбоон, 20 тыһ. тиийбэт киһи олорор. Уопсайынан да, бу киһи олороругар соччо дьүөрэтэ суох, ото-маһа кэмчи, мэлдьи сир хамсаан түөрэҥнии турар сулумах арыылара.