Бу дьыл бэс ыйын 23 уонна 24 күннэригэр Дьокуускайга корпоративнай социальнай эппиэтинэһи кэпсэтиһэр «Территория бигэтик сайдарын туһугар бииргэ үлэлэһии (партнердаһыы)” диэн өрөспүүбүлүкэ пуорума буолан ааста. Онно кэмиэрчэскэйэ суох салаа, биисинэс, былаас уонна СМИ бэрэстэбиитэллэрэ сылдьыбыттара. Пуорумҥа социальнай хайысхаҕа күүскэ үлэлэһэр “АЛРОСА” уонна “Анаабыр алмаастара” биисинэс-хампаанньалар кыттыбыттара.
Пуорумҥа федеральнай эспиэрдэр мунньах кыттыылаахтарын кытта судаарыстыба биисинэһи уонна кэмиэрчэскэйэ суох салааны уонна СМИ-ни кытары территория бигэ туруктаахтык сайдыытын тиһигин уонна нэһилиэнньэ олоҕун хаачыстыбатын үрдэтэр туһугар хайдах быһыылаахтык бииргэ үлэлэһэр туһунан дьүүллэстилэр.
«Биһиги – былаас, уопсастыба уонна биисинэс – олох хаачыстыбатын, аныгылыынан эттэххэ, өрөспүүбүлүкэ, бүттүүн дойду олохтоохторун дьоллорун индексин үрдэтэр инниттэн территория, олохтоох түмсүүлэр бигэтик сайдыыларын биир кэлим тиһигин хайдах быһыылаахтык оҥорор туһунан быһаарыах кэриҥнээхпит», – диэн пуоруму тэрийээччи, Кэлим кыах киинин (Единый ресурсный центр) генеральнай дириэктэрэ Ольга Вешникова пуорум сүрүн сыалын билиһиннэрдэ.
Пуорумҥа киинтэн ыҥырыллыбыт федеральнай кэмиэрчэскэйэ суох тэрилтэлэр уонна пуондалар сүрүннүүр эспиэрдэрэ спикер уонна модератор быһыытынан кытыннылар. Кинилэр ортолоругар Архангельскайдааҕы социальнай технологиялар “Гарант” кииннэрин дириэктэрэ Марина Михайлова баар:
– Эһиэхэ, Саха сиригэр, итинник бииргэ үлэлэһии олоҕурбутун, хампаанньалар социальнай, кэмиэрчэскэйэ суох салааҕа көхтөөхтүк ылсан үлэлииллэрин, оттон онно уопсастыбанньыктар, олохтоохтор кыттан, туһалаах, көдьүүстээх бырайыактар олоххо киирэллэрин көрөбүн. Бу атыттарга холобур буолан, эрэгийиэн сайдыытыгар тирэх буолар. Эһиги АЛРОСА курдук бөдөҥ уонна социальнай сакааһы толорор хампаанньалаах буолан, табыллыбыт дьоҥҥут. Итинник тэрилтэлэр Арассыыйа эрэгийиэнин аайы баар буолбатахтар, онон бииргэ үлэлэһиини, алтыһыыны харыстааҥ.
АЛРОСА түстэнэн үлэлиир эрэгийиэннэрин социальнай-экэнэмиичэскэй сайдыытыгар эрэ сүҥкэн дьайыылаах буолбатах, ону тэҥэ бигэ сайдыы эйгэтин бэбиэскэтин оҥорууга уонна сайыннарыыга көхтөөхтүк кыттар. Итини харчытыгар таһааран этэр буоллахха, АЛРОСА төлүүр дивиденин, киллэрэр нолуогун, нолуогу таһынан кыттыһар үбүн, бырайыактарга успуонсардыырын, араас аһымал бырагыраамаларга кыттарын аахтахха, өрөспүүбүлүкэ бүддьүөтүн хайдар аҥаарын бу хампаанньа хааччыйар. Холобур быһыытынан эттэххэ, хампаанньа аҥаардас быйылгы социальнай ороскуотун кээмэйэ 7 млрд солк. тахса. Ону таһынан биэнсийэнэн хааччыйыыга уонна кэккэ кэмпэнсээссийэ төлөбүрдэригэр көрсөр эбии ороскуоту көрсөр. Алмаас хампаанньата – СӨ “Үүнэр көлүөнэ” тус сыаллаах пуондатын тутаах партнера. Ону таһынан АЛРОСА бырабыыталыстыба, муниципальнай тэриллиилэр эбэтэр пуондалар нөҥүө социальнай бырагыраамалары олоххо киллэрэринэн муҥурдаммат, холобур, култуура, успуорт уонна үөрэх эйгэлэригэр тус бэйэтэ торумнуур киэҥ хабааннаах бырайыактарын үлэлэтэр.
АЛРОСА корпоративнай социальнай эппиэтинэһи биисинэс бигэ туруктаах буолуутун уонна үпкэ сыһыана суох сэрэхтээх дьайыылары кытта сибээстээх бэбиэскэ тутаах чааһын быһыытынан ылынар. Ситиһиилээх биисинэс үлэһиттэригэр кыһамньылаах сыһыаны, оҥорон таһаарыы социальнай эйгэтэ үтүө буолуутун, хампаанньа аата-суола ыраас буоларын, былааһы, уопсастыбаны, СМИ-ни кытта үтүө сыһыаннаах буолууну ирдиир. Ол иһин кириисис да балаһыанньата үүннэҕинэ, төһө эмэ бүддьүөккэ сыһыанын хаттаан көрөр, уларытар кыахтааҕын да иһин, бэйэтин ылыммыт эппиэтинэһиттэн аккаастаммат. Бу уонна үлэ-хамнас туһунан сиһилии “АЛРОСА” хампаанньа генеральнай дириэктэрин солбуйааччы Алексей Дьячковскай кэпсээтэ.
– Алексей Прокопьевич, презентация кэмигэр ESG бириинсиптэрин туһунан этэн аһарбытыҥ. Ити туһунан кэпсиэҥ буолаарай?
– Бигэтик сайдыы бириинсиптэрэ хайа да кэмҥэ АЛРОСА үлэтин-хамнаһын арахсыспат өлүүскэлэрэ буолар. Ол барыта биһиги мииссийэбитигэр, тыын суолталаах сыалбытыгар, күннээҕи үлэбитигэр-хамнаспытыгар көстөр. Биһиэхэ ХНТ бигэтик сайдыы бириинсиптэригэр олоҕурбут тус бэйэбит бырагыраамалардаахпыт. Онно биэс сүрүн хайысха – киһи хапытаалын сайыннарыы, экология, бырамыысаланнаска куттал суох буолуута, үлэ харыстабылы, территориялары сайыннарыы уонна корпоративнай салайыы – киирэр. Хампаанньа бары салаа тэрилтэлэрэ бу тутаах бириинсиптэргэ сөп түбэһиннэрэн тустаах былааннарын олоххо киллэрэр буолан, “АЛРОСА” хампаанньа дойду бырамыысыланнай хампаанньаларын үлэтин-хамнаһын сыаналыыр бары эриэйтин систиэмэлэригэр өрүү да инники күөҥҥэ сылдьар.
– Пуорум суолтатын туһунан туох санаалааххыный?
– Мин маннык тэрээһиннэри ыытыыны олус суолталааҕынан ааҕабын. Бу былаһаакка суолтата, кэскилэ да биллэ улаатар. Ону пуорумҥа кыттар тэрилтэ ахсаана сылтан сыл аайы эбиллэн иһэрэ да кэрэһилиир. Биир бэйэм Арассыыйа атын бөдөҥ хампаанньалара тустаах социальнай бэлиитикэлэрин хайдах оҥостоллорун уонна онтуларын олоххо хайдах киллэрэллэрин интэриэһиргиибин. Биһиги кинилэр уопуттарын үөрэтэн көрөбүт, уопут да эбинэбит, бэйэ-бэйэни кытта атастаһабыт даҕаны. Интэриэспит хабар иэнэ олус киэҥ, кырдьыга да, итинник бырагыраамалары атын хампаанньалар хайдах олоххо киллэрэллэрэ биһигини олус сэҥээрдэр.
Сайдыы уопсай сокуоннара диэн бааллар, ону бары да өйдүүллэр, ол гынан баран, холобур, АЛРОСА аахсыйалаахтар хампаанньалара буоларын туһунан чахчытыттан тирэҕириэххэ наада. Бу – ураты эбийиэк, маныаха дьүөрэлиир субъект биһиги өрөспүүбүлүкэҕэ ончу суох Бүтүн Арассыыйаны да ылан көрдөххө, букатын аҕыйах баар. Биһиги бэйэбитигэр өрөспүүбүлүкэ уонна олохтоохтор иннилэригэр сөбүгэр улахан эбэһээтэлистибэни сүгэбит. Холобур, Мииринэй оройуонугар хампаанньа хараҕын далыгар баар үгүс оҕо сааттарын, култуура уонна успуорт эбийиэктэрин, оҕо лааҕырдарын көрүү-харайыы ночоотун аҥаарын кэриҥэ кээмэйин хааччыйан олоробут. Итинник элбэх холобуру этиэххэ сөп. Ол курдук, судаарыстыбаны уонна муниципалитеттары кытта тэҥҥэ Саха сирин олохтоохторун олоҕун таһымын үрдэтэргэ үлэлиир судаарыстыбаннай уонна муниципальнай бырагыраамалары олоххо киллэрсэбит, оннук бырагыраама, чахчыта да, элбэх. Биһиги онтон аккаастаммаппыт, толоробут уонна толоруохпут даҕаны.
Мин бүгүн пуорумҥа кэмиэрчэскэйэ суох тэрилтэлэр биисинэс өттүттэн лаппа улахан, бэлиэ өйөбүлгэ наадыйалларын иһиттим. Ону билэрбит билиҥҥи үлэбитигэр сыанабыл оҥосторго, салгыы хардыылары оҥорорго уонна өйөбүл ньымаларын торумнуурга олус суолталаах, көмөлөөх. Оттон бу чааһыгар биһиги үлэбит-хамнаспыт хайдаҕын туһунан этэр буоллахха, бэйэбит бэлиэр кэккэ социальнай бырайыактардаахпытын этиэм этэ. Биир бастакынан «Территория АЛРОСА» бырайыагы ааттыыбын. Бу бырайыак чэрчитинэн Мииринэй оройуонун НКО-ларын (кэмиэрчэскэйэ суох уопсастыбалар -Л.) биһиги өйүүбүт. Быйылгы куонкуруска Удачнай – куоракка тиэргэни өрөмүөннүүр уонна медиа-киини тэрийэр, Светлэй бөһүөлэгэр баар искибиэри тупсаран оҥорор, Айхалга успуорт былаһааккатын тутуу уонна Чернышескай бөһүөлэгэ медиа-устуудьуйаны тэрийэр бырайыактар кыайыылаах тахсан, өйөнөр буолбуттара. Мииринэй политехническай лиссиэйигэр аныгы элбэх хайысхалаах үөрэх туонатын тэрийэн, анал оборудованиенан хааччыйары, оттон Оҕо дыбарыаһын төрүтүгэр идэ талыытыгар көмөлөөх (профориентационнай) интерактивнай сааланы үбүлүүрэ былаанныыбыт. Ону таһынан куораттан олус ырааҕа суох сиргэ истиэндэлии ытыы комплекса тутуллуохтаах. Биһиги атын НКО-лары, түмсүүлэри, чуолаан атын дьоҥҥо көмөлөһөр сыаллаах тэриллибит, судаарыстыба уонна муниципальнай былаастары кытта эбэтэр атын НКО-лардыын күүстэрин түмэн үлэлиир түмсүүлэри эмиэ өйүүбүт. Холобур, былырыын, тыа умайыытыттан улаханнык оҕустарбыт Бэс Күөлүн олохтоохторугар быһаччы көмөнү оҥорбуппутун таһынан, Саха сиригэр тыа умайыытын утары охсуһар уопсастыбаннай ыстаабы өйөөбүппүт.
– СӨ “Үүнэр көлүөнэ” тус сыаллаах пуондатын кытта бииргэ үлэлэһиигит, алтыһыыгыт туһунан кэпсии түспэккин ээ?
– Мин саныахпар, АЛРОСА тустаах пуонданы кытта бииргэ үлэлэспитэ быданнаабытын үгүстэр билэллэр. Алмаас хампаанньатын оҥорон таһаарыытын эбийиэктэрэ түстэнэн үлэлиир, алмаас хостонор сирдээх өрөспүүбүлүкэҕэ хас да оройуон баар. Чуолаан ол сирдэргэ уһаарыллан тахсар биһиги өрөспүүбүлүкэбит олоҕо туруктаах буолуутун уонна кэнэҕэски кэскилин хааччыйар экэнэмиичэскэй тирэхпит, уйгубут. Олору таһынан биһиги тэрилтэлэрбит түстэнэн үлэлээбэттэрин, алмаас хостоммотун да иһин, хампаанньа социальнай өйөбүлүнэн туһаныан баҕалаах атын улуустар эмиэ бааллар. Дьэ, чуолаан ол хайысхаҕа биһиги “Үүнэр көлүөнэ” тус сыаллаах пуондатын кытта олус наадалаах бырайыактарга үлэлэһэбит. Хас сыл аайы миллиард солк. кэриҥэ, ардыгар итинтэн да элбэх үбү, ол бырагыраамалары үбүлүүргэ ыытабыт. Биһиэхэ маннык алтыһыы араас, элбэх хайысхалаах тэрээһиннэри, киэҥ хабааннаах бырайыактары олоххо киллэрэр кыаҕы улаатыннарар. Ону таһынан ол улуустарга сыллата социальнай эбийиэктэри тутуллаллар. Пуонданы кытта бииргэ үлэлэһии барыта санаабыт иһинэн барар: көдьүүс уонна эппиэтинэс да өттүнэн, отчуот кэмигэр оҥоһулларын да чааһыгар. Бу алтыһыы биисинэс ууонна кэмиэрчэскэйэ суох салаа икки ардыгар олохтонуохтаах бэйэ-бэйэҕэ эрэллээх, көдьүүстээх сыһыан биир үтүө холобура буолар дии саныыбын. Бу маннык бииргэ алтыһыы, бииргэ үлэлэһии биир тутаах, уопсай сыалы ситиһиигэ, ол эбэтэр, дьон олоҕун таһымын үрдэтиигэ туһуланар эбээт.