Ааспыт өрөбүлгэ Дьокуускай “Модун” спорт комплексыгар мас тардыһыыга өрөспүүбүлүкэ чөмпүйэнээтэ ыытылынна
Чөмпүйэнээти үөрүүлээхтик аһыы кэмигэр (устуоруйаҕа аан бастаан) Саха сирин 14 мадьынытыгар Арассыыйа cпордун маастарын түөскэ кэтиллэр бэлиэлэрин уонна дастабырыанньалары туттарыы буолла.
– Инникитин аан дойду улахан түһүлгэлэригэр чөмпүйүөн уонна призер буолбут мадьынылар аан дойду кылаастаах успуорт маастарын аатын ылыахтара, – диэтэ СӨ бырабыыталыстыбатын бэрэссэдээтэлин солбуйааччы, мас тардыһыытыгар Арассыыйа федерациятын бэрэсидьиэнэ Михаил Гуляев.
Дойду спордун миниистирэ Павел Колобков анал бирикээһинэн Арассыыйа успуордун маастарын үрдүк ааттара иҥэрилиннэ: Эрчим Баппаҕайга, Иван Белолюбскайга, Семен Готовцевка, Иннокентий Зарвняевка, Сергей Константиновка, Виктор Обутовка, Ньургун Пестряковка, Дмитрий Поповка, Дмитрий Саввиҥҥа, Павел Черноградскайга, Екатерина Белолюбскаяҕа, Сардаана Осиповаҕа, Ирина Севрюкка уонна Марина Федоренкоҕа.
– Арассыыйа спордун маастара буолбуппуттан үөрүүм муҥура суох, – диэтэ дэгиттэр спортсмен Иван Белолюбскай. – Өрдөөҕүтэ миэхэ биир киһи: “Уйбаан, эн атын көрүҥүнэн күүскэ дьарыктанан Арассыыйа спордун маастарын аатын ылыаххын сөп этэ”, – диэн турардаах. Онон таптыыр көрүҥмүнэн утумнаахтык, бэриниилээхтик дьарыктанан, араас таһымнаах күрэхтэһиилэргэ кыттан – ити үрдүк ааты ылбыппынан киэн туттабын. Мас тардыһыыта Арассыыйаҕа, аан дойдуга сайдарын туһугар сыралаһан үлэлии сылдьар дьоҥҥо ис сүрэхпиттэн махтанабын!
Билигин чөмпүйэнээт сүрүн түгэннэрин туһунан кылгастык. 105 киилэҕэ былырыыҥҥы чөмпүйэнээккэ бириистээх миэстэҕэ тиксибиттэр быйыл да мөлтөөн-ахсаан биэрбэтилэр. Ол курдук Дмитрий Попов бу ыйааһыҥҥа көһөн баран үһүс сылын субуруччу чөмпүйүөннээтэ. Оттон Федор Федоров былырыын үһүс буолбут буоллаҕына – быйыл финалга таҕыста. Виктор Докалов былырыын үрүҥ көмүс мэтээл хаһаайынынан буолбута, оттон быйыл боруонсанан “дуоһуйда”. Ол гынан баран бастакы эргииргэ сэрэбиэй обургу Виктор Докаловы – ыйааһын лиидэрэ Дмитрий Попову кытта түбэһиннэрбитэ.
– Финал иннигэр Виктор Алексеевы кытта киирсэрбэр санныбын эчэппитим, – диэн “Кыым” кэрэспэдьиэнигэр Дмитрий Попов кэпсээтэ. – Ол иһин быһаарыылаах хапсыһыыга Федор Федоровы кытта киирсэрбэр: “Эчэйиибин өссө эбии бэргэппэтэх киһи”, – диэн санаалаах киирбитим. Сөбүлээн туттар ньымам “остуойка” (өндөс гынаат тыыллан кэбиһии – Ф.Р.). Ити ньыманы хапсыһыы икки түһүмэҕэр таба тутуннум, ол түмүгэр 2-0 ахсаанынан Федор Федоровы кыайбытым.
125 киилэҕэ Дмитрий Попов бииргэ эрчиллэр доҕоро Эрчим Баппаҕай бастаата. Эдэр мадьыны күрэхтэһииттэн күрэхтэһиигэ эбиллэн иһэрэ көстөр. Кини ааспыт сыл ахсынньытыгар мас тардыһыыга Саха сирин муҥутуур кыайыылааҕынан буолбут Амма мадьыныта Анатолий Баишевы 2-0 ахсаанынан кыайбыта да элбэҕи этэр. Эрчим Баппаҕай финалга Сунтаартан төрүттээх Рустам Ксенофонтовы кытта күөн көрсүбүтэ. Ол туһунан мадьыны бэйэтэ кэпсиирин истиэҕиҥ:
– Хапсыһыы бастакы түһүмэҕэр тардыһар маһы туора охсон баран тарбахха үлэлээммин кыайбытым. Иккис түһүмэххэ Рустам Ксенофонтов “остуойкалаан” истэҕинэ сөптөөх хамсаныыларынан көмүскэнэн баран – утары “остуойкалаабытым”.
Саамай ыарахан ыйааһыҥҥа (125 кг үөһээ) аан дойду ааттаахтарын, дуулаҕа бухатыырдарын кытта тэбис-тэҥҥэ эрийсэр Томпо мадьыныта Сергей Фролкин кыайарыгар туох да саарбахтааһын суоҕа. Оннук да буолла. Саха мадьыныларын быйыл эппиэттээх күрэхтэһиилэр күүтэллэр: Нальчикка – Арассыыйа чөмпүйэнээтэ, Бакуга – Европа чөмпүйэнээтэ, сэтинньигэ Дьокуускайга – аан дойду чөмпүйэнээтэ.
Дьахталларга (55 кг) Наталья Черноградская уонна Сардаана Осипова күөн көрсүһүүлэрэ, туох да саарбаҕа суох, чөмпүйэнээт киэргэтиитинэн буолла. Бастакы түһүмэххэ Арассыыйа успуордун маастарын дастабырыанньатын туппут Сардаана Осипова маһы олус холкутук туура тардан ылбыта. Бу хапсыһыы хайдах түмүктэммитин туһунан Наталья Черноградская бэйэтэ кэпсиирин истиэҕиҥ:
– Бастакы түһүмэххэ түсүһүү саҕаланыытыгар арыый бытааран биэрэн – бэрт түргэнник кыайтарбытым. Иккис түһүмэххэ эмиэ итинник бытаарыы тахсыбыта, Сардаана маһы бэйэтин өттүгэр эпсэри тардыбыта. Онтон “остуойкалаан” истэҕинэ тардар маһы аллараа диэки олуйа тутан көмүскэммитим. Уонна кыл түгэнэ сыыһа хамсаныытын туһанан тыыллан кэбиспитим. Ахсаан 1-1 буолбута. Хапсыһыы үһүс түһүмэҕэр дьэ тэҥҥэ түспүппүт. Кинини 2-1 ахсаанынан кыайбытым. Урукку да хапсыһыыларбыт бэрт эриһиилээхтик бараллара. Ахсаан наар 2-1, 1-2 буолааччы. Кырдьыгы эттэххэ: Сардаана миигин күүһүнэн да, ыйааһынынан да баһыйар.
– Бу чөмпүйэнээккэ саамай ыарахан хапсыһыыҥ кинини кытта буолуохтаах?
– Оннук бөҕө буоллаҕа дии. Ыйааһыммар саамай күүстээх сүрүн утарылаһааччым Сардаана Осипова.
– Эн ханна дьарыктанаҕыный?
– “Модун” успуорт комплексыгар. Тириэньэрим – Алексей Агапов. Күүс-уох эбинэр сыалтан 2009 сылтан ыла тимир инбэнтээри кытта эллэһэбин.
– Билигин бастакы сыалыҥ-соругуҥ – Арассыыйа успуордун маастарын аатын ылыы буоллаҕа?
– Итинник быһа-бааччы этэрим табыллыбат. Ыам ыйыгар ыытыллыахтаах Арассыыйа чөмпүйэнээтигэр ыйааһын аайыттан бастакы уонна иккис нүөмэрдэр барыахтаахтар. Мин сыалым-соругум – этэҥҥэ кыттыы.
Дьахталларга саамай улахан ыйааһыҥҥа (85 киилэттэн үөһээ) Татьяна Григорь холкутук кыайарыгар эмиэ Сергей Фролкиҥҥа курдук туох да саарбахтааһын суоҕа. Арай финалга соһуччу түгэн буола сырытта. 11-с кылаас үөрэнээччитэ Юлия Михайлова (Ньурба) эмискэ маһы мүлчү тардан ылбыта. Татьяна Григорь иккис-үһүс түһүмэхтэргэ хомуна-иминэ туттан холкутук кыайбыта.
Ааҕааччылар, ыйааһыннарынан кыайыылаахтары уонна призердары бу матырыйаал кэннигэр баар дааннайтан билсиэххитин сөп. Оттон хамаанданан түмүккэ маннык бэрээдэгинэн “турунуу” буолла: Уус Алдан, Дьокуускай, Мэҥэ Хаҥалас, Амма, Таатта, Чурапчы, Нам, Үөһээ Бүлүү, Томпо, Сунтаар, Горнай, Ньурба, Бүлүү, Хаҥалас, ХИФУ, Өлүөхүмэ, Үөһээ Дьааҥы, Өлөөн, Кэбээйи, Орто Халыма, Өймөкөөн, Нерюнгри, Ленскэй, Уус Майда, Муома, Эдьигээн, Булуҥ.
Федор РАХЛЕЕВ.
Максим ТИХОНОВ хаартыскаҕа түһэриитэ.
Чөмпүйүөннэр уонна призердар
Эр дьоҥҥо
60 кг: 1 – Евгений Удин (Амма); 2 – Василий Осипов (Чурапчы); 3 – Модест Баишев уонна Владимир Андросов (иккиэн – Таатта).
65 кг: 1 – Сергей Слепцов; 2 – Максим Лыткин (иккиэн – Уус-Алдан); 3 – Тимофей Большаков (Сунтаар) уонна Геннадий Румянцев (Нам).
70 кг: 1 – Сергей Константинов (Дьокуускай); 2 – Айсен Атастыров (Уус Алдан); 3 – Борис Сдвижков (Амма) уонна Станислав Иванов (Булуҥ).
75 кг: 1 – Семен Ануфриев (Уус Алдан); 2 – Иван Петров (Амма); 3 – Рустам Деллохов (Үөһээ Бүлүү) уонна Иннокентий Жирков (Ньурба).
80 кг: 1 – Дьулустаан Ноговицын (Горнай); 2 – Артем Варданян (Нам); 3 – Дьулус Климовскай (Үөһээ Дьааҥы) уонна Владимир Никитин (Амма).
90 кг: 1 – Павел Черноградскай (Дьокуускай); 2 – Ньургун Петухов (Уус Алдан); 3 – Данил Моисеев (Ньурба) уонна Иннокентий Миронов (Өлүөхүмэ).
105 кг: 1 – Дмитрий Попов (Уус Алдан); 2 – Федор Федоров (Сунтаар); 3 – Юрий Протопопов (Бүлүү) уонна Виктор Докалов (Дьокуускай).
125 кг: 1 – Эрчим Баппаҕай (Үөһээ Бүлүү); 2 – Рустам Ксенофонтов (Дьокуускай); 3 – Владимир Михайлов (Таатта) уонна Михаил Гоголев (Уус Алдан).
125 кг үөһээ: 1 – Сергей Фролкин (Томпо); 2 – Никита Пестряков (Уус Алдан); 3 – Вячеслав Федоров (Өлүөхүмэ) уонна Дьулустаан Андреев (Ньурба).
Дьахталларга
50 кг: 1 – Наталья Ноева (Уус Алдан); 2 – Татьяна Николаева (Үөһээ Бүлүү); 3 – Сардаана Окорокова уонна Туйаара Николаева (иккиэн – Мэҥэ Хаҥалас).
55 кг: 1 – Наталья Черноградская (Дьокуускай); 2 – Нарыйаана Трофимова (Амма); 3 – Сардаана Осипова (Нам) уонна Алена Охлопкова (Мэҥэ Хаҥалас).
60 кг: 1 – Анна Суханова (Дьокуускай); 2 – Анна Габышева (Өлүөхүмэ); 3 – Татьяна Слепцова (Үөһээ Дьааҥы) уонна Евгения Гоголева (Уус Алдан).
65 кг: 1 – Ирина Севрюк (Томпо); 2 – Екатерина Белолюбская (Уус Алдан); 3 – Алена Турчина (Мэҥэ Хаҥалас) уонна Анна Окорокова (Амма).
75 кг: 1 – Саина Седалищева (Чурапчы); 2 – Евдокия Васильева (Мэҥэ Хаҥалас); 3 – Татьяна Попова (Амма) уонна Галина Варламова (Таатта).
85 кг: 1 – Туйаара Орлова (Таатта); 2 – Наталья Старкова (Уус Алдан); 3 – Надежда Никулина (Таатта) уонна Оксана Иванова (Чурапчы).
85 кг үөһээ: 1 – Татьяна Григорь (Нерюнгри); 2 – Юлия Михайлова (Ньурба); 3 – Олеся Петрова (Хаҥалас) уонна Ирина Христофорова (Амма).