Бу күннэргэ мин байыаннай эпэрээссийэ ыытыллар сиригэр командировкаҕа сылдьабын. Ростовка Дьокуускай куорат 3-с нүөмэрдээх поликлиникатын кылаабынай бырааһын Светлана Николаевна Давыдованы көрсөн кэпсэттим. Кини Саха сириттэн бааһырбыт байыастары эмтииргэ үлэлэһэр эмчиттэр бөлөхтөрүн салайан кэлбит.
- Кэлбиккит төһө өр буолла, хайдах үлэлии сылдьаҕыт?
- Нэдиэлэ буоллубут, өрөспүүбүлүкэ балыыһаларыттан барыларыттан талыллан, биэс үрдүк квалификациялаах быраас уонна биир медбыраат састааптаах кэлбиппит. 3-с балыыһаттан хирург, психоневрологическай диспансертан, онкология кииниттэн, мединституттан быраастар, Таатта балыыһатыттан судмедэкспертээхпит, медбыраат 2-с балыыһаттан сылдьар. Госпитальга медперсонал, салалта өттүттэн быраастарбыт таһымнарын, үлэһиттэрин хайҕыыллар, сыһыан үчүгэй. Бэйэлэрэ ыал дьон биир ый устата дьиэлэрин-уоттарын хаалларан туран, бааһырбыт уолаттарбытыгар көмөлөһүөхпүт диэн тус баҕаларынан кэлбит дьон буолаллар.
- Бааһырбыттары эмтииллэрэ хайдаҕый?
- Маннааҕы госпиталь кыргыһыы хонуутуттан бааһыран кэлбит дьону сортировкалыыр пуун курдук үлэлиир. Киирбит бааһырбыттары чэпчэки, ыарахан, улахан ыарахан диэн арааран, араас куораттар госпиталларыгар ыыталыыллар. Бааһырбыттар саамай уһаабыта үс күн буолаллар. Биһиги манна бастакынан көрсөн туруктарын билэн, сөпкө эмтэнэр хайысхатын оҥоробут. Бааһырбыт киһиэхэ төрөөбүт дойдутуттан сылдьар быраас көрсөн сахалыы кэпсэтэрэ, бааһырыытын туһунан быһаарыыта, бааһырбыт киһи туругар, санаатын бөҕөхсүтэригэр, организма түргэнник үтүөрэн барыытыгар олус улахан суолталаах. Уолаттар төрөөбүт сахаларын саҥатын истэн,кэпсэтэн уйулҕаларын уоскуталлар, бэйэлэрин быраастарын көрөн үөрэллэр, санаалара көтөҕүллэр.
Саха сирин салалтата бааһырбыт дьоҥҥо сүрдээх улахан көмөнү оҥорбутун бэлиэтиибин. Вера Петровна Душкевич манна ис дууһатыттан-санаатыттан кэлэн сэтинньиттэн бааһырбыттары кытта үлэлии сылдьар. Дьиҥнээх патриоттуу тыыннаах дьон кини курдук буолаллар. Мин бастаан сэтинньигэ кэлэ сылдьыбытым. Кини онно кэлиэҕиттэн барбакка үлэлии сылдьар, барар санаата суох. Кини курдук дьон аҕыйахтар, аҕыйах киһи кэлэн үлэлэһэ сатаабыттара, да тулуйбакка эбитэ дуу, куотан хаалбыттар этэ. Биһиги манна биир ый сылдьыахтаахпыт.
- Эһиги оннугутугар атын биригээдэ кэлэр дуо?
- Солбуйа кэлиэхтээхтэр. Быраастарым наһаа үчүгэй, амарах санаалаах, чахчы идэлэригэр, Гиппократ андаҕарын биэрбиттэригэр бэриниилээх дьоннор эбиттэриттэн үөрэбин. Бааһырбыт оҕолорбут биһиги быраастарбытын кытта кэпсэттэхтэринэ санаалара көнөр. Биһиги дьоммут маннааҕы быраастарга арыллан доруобуйаларын туругун толору эппэттэр. Сахалар айылҕаттан сэмэй, үҥсэргээбэт майгылаахпыт, кыһалҕабытын атын дьоҥҥо мээнэ кэпсээбэппит. Оттон бэйэ дьонугар арыллан, аһыллан толору кэпсииллэр.
Амарах аанньалларбытын көмүскүөҕүҥ
Киһи кэлэйиэх, Арассыыйаҕа өстөөхтүү диэн быһаарыллан сабыллыахтаах инстаграмҥа (Арассыыйаҕа бобуулаах) бааһырбыттарга көмөлөһө, эмтии кэлбит быраастарбытын баһааҕырдан, үөҕэн да, харчы сырсан барбыттар эҥин диэн арааһы суруйалларыттан киһи кэлэйэр. Ити хайа да сиэргэ баппат быһыы. Быраастар барахсаттар санааларын алдьата сатыыллара өстөөххө көмөлөһүү буолбатах дуо? Саамай сибэтиэй үрүҥ халааттаах аанньалларбытын харыстаан, араҥаччылаан алгыы сылдьар оннугар итинник тиэрэ кэмэлдьи хайдах да табыллыбат. Өстөөҕү утары охсуһууга хааннарын тохпут, бааһырбыт уолаттарбыт түргэнник үтүөрэллэригэр көмөлөһөр быраастарбытын сахалыы ис сүрэхтэн күүскэ алгыы сылдьыаҕыҥ. Быраастар тустарынан үөҕүүлэри тарҕатымаҥ, утары суруйан уодьуганнаан иһиҥ.