Киин куорат түүҥҥү олоҕун сырдатар сыаллаах младшай лейтенант Руслан Корниловы уонна полиция суоппара, сержант Захар Алексеевы кытта сылдьыстым.
Үлэбит киэһэ 22:00 чаастан сарсыарда 10:00 диэри буолла. Үгэс курдук, хас биирдии автопатрульга анал маршрут бэриллэр. Патруль икки көрүҥэ баар. Сатыы сылдьан бэрээдэги хонтуруоллуур уонна массыынанан сылдьар полиция патрула баар. Биһиги Дьокуускай куорат киин уулуссаларынан сырыттыбыт. ППС массыынатынан айаннаан истэхпитинэ, младшай лейтенант Р.Корнилов кэпсиир:
– Автопатруль түүҥҥү үлэтэ – 12 чаас. Үлэҕэ киириэх 30 мүнүүтэ иннинэ анал ыйыыны-кэрдиини ааһабыт. Ол кэннэ бирикээс оҥоһуллан, сөпкө таҥнан-симэнэн, малбытын-салбытын хомунан үлэҕэ турунабыт.
Полиция үлэһиттэрэ иккиэн бронежилеттаахтар, өттүктэригэр бэстилиэттээхтэр, электрошокердаахтар уонна анал бэрчээккилээхтэр.
– Биһиги үлэбит өрөбүллэргэ, бырааһынньык күннэригэр үксүүр. Билигин дьахтар аймах буруйу оҥоруута үгүстүк бэлиэтэнэр буолла. Итирэн баран таксига киирэн утуйан хаалаллар, охсуһаллар, айдаараллар. Эр дьон буруйу оҥороро элбэх. Биһиги куорат киин уулуссаларыгар сылдьар буоламмыт, улахан буруй мээнэ тахсыбат, чуумпу соҕус. Ол гынан баран, бу туһунан улаханнык саҥарымыахха наада. Билигин, холобур, Сайсары эҥин түөлбэтигэр элбэх быһылаан тахсар.
“15 сууккаҕа киирбит киһи”
Ити курдук, кэпсэтэ-ипсэтэ айаннаан истэхпитинэ, 22:30 чаас саҕана Ленин болуоссатыгар баар уопсай дьиэ подъеһыгар “бомжтар” охсуспуттарын туһунан араассыйаҕа иһитиннэрии кэллэ. Биһиги онно айаннаатыбыт. Тиийбиппитигэр биир орто саастаах эр киһи муостаҕа бокуйан, сыт-сымар буолан сытар. Үрдүгэр биир кыра куоска хаама сылдьар. Бу киһи улахан итирик. Хата, киһиҥ нууччалыы-сахалыы бэркэ саҥарар. Сахалыы “тыл-өс маанытынан” үөхсэр, полиция үлэһиттэригэр маатыралыыр, куруубайдыыр. Бэйэтин кэпсээниттэн 49 саастаах эрээри, тас көрүҥэ буорайбыт, 60-ча саастаах оҕонньорго майгынныыр. Киниэхэ өссө суһал көмө быраастара кэлэн, доруобуйатын туругун бэрэбиэркэлииллэр. Ол турдахпытына полиция үлэһиттэрэ боротокуол суруйаллар, олохтоохтору кытары сэһэргэһэллэр. Икки саха кыыһа: “Бу дьиэҕэ бырадьаагалар олохсуйбуттара ыраатта. Тулуйарбытын аастыбыт. Киэһэ ахсын элбииллэр, этиһии-охсуһуу бөҕөтө буолар”, – диэн дьиксиммиттии кэпсииллэр. Суһал көмө быраастара бэрэбиэркэлээн баран, “эмсэҕэлээччи доруобай туруктаах” диэн, ыспыраапка суруйан полиция үлэһитигэр биэрдилэр.
Ити турдахпытына, Руслан Корнилов араассыйатыгар сиэп төлөпүөнүн уорбуттар диэн иһитиннэрии кэллэ. Өр-өтөр буолбакка, уоруйах автовокзал таһыгар тутуллубутун биллэрдилэр.
Суһал көмө быраастара барбыттарын кэннэ полиция үлэһиттэрэ итирик оҕонньору кытары бодьуустаһаллар. Бомж “миигин, саатар, 15 сууккаҕа хаайаллара буоллар, олус бэрт буолуо этэ” диир. Син барытын өйдүүр курдук эрээри, үс-түөрт этээһи эрэй бөҕөтүн көрөн түстүбүт. Араас тыл-өс, силлээһин-хаахтааһын – барыта баар. Этэргэ дылы, ытаан да ылар, ыллаан да барар. Салгыы киһибит төһө арыгыны испитин билэр сыалтан Наркология дьыспаансырыгар айаммытын туттубут. Онно – халыҥ уочарат...
Наркология дьыспаансыра
Бэрэбиэркэни ааһа олорор икки нуучча уола, аймахтарын көрсүбүт курдук, биһигини бэрт сэргэхтик көрүстүлэр. Биир кэм күлүү-салыы, кэпсээн-ипсээн... Туохтан дуоһуйа астыммыттарын ким билиэ баарай? Баҕар, наркоманнар буолуо...
Уочараппытын кэтэһэн турдахпытына, өссө саха дьахтарын уонна эр киһини аҕаллылар. Аны ол киһи нуучча уолаттарын кытары уолуктаһаары, аахсаары хара сор. Боруоктаах киһи “мин дьахталлартан сылтаан хаайыыга олорбутум” дии-дии, мин диэки бэрт өһүөннээхтик көрөн ылыталыыыр...
Балай эмэ тура түспүппүт кэннэ оҕонньорбут уочарата кэлэн, бырааска киирдэ. Кини бэрт сотору туруупка үрэртэн аккаастанан таҕыста. Бомж оҕонньору салгыы отделга илтибит. Онно тиийэн полиция үлэһиттэрэ эмиэ боротокуол суруйаллар, оҕонньору туттараллар. Отделга тиийбиппитигэр, төһө да түүн оройо буоллар, олох оргуйан олорор эбит. Араас сирэй-харах килиэккэ анараа өттүттэн быгыалаһар. Дьиктиргииллэр, сорохтор утуйан бырылата сыталлар. Кинилэри анал үлэһиттэр хонтуруоллууллар эбит. Субу-субу “Роса” бытыылкатыгар уу ыла эбэтэр туалекка тахсан киирэллэр. Били, үөхсэр, сытыы тыллаах, дьиэтэ-уота суох оҕонньорбут онно тиийэн саҥата суох барда. Түргэн үлүгэрдик таҥаһын туттара охсон, килиэккэҕэ киирэн “ньылбырыс” гынан хаалла.
Ааны аспатылар
Уулуссанан айанныы сырыттахпытына, Октябрьскай уулуссаҕа турар дьиэҕэ 10-ча киһи дьахтары кырбыы сылдьалларын туһунан иһитиннэрдилэр. Онно тиийдибит. Кыбартыыраҕа чугаһаан сэмээр иһиллээбиппит, улахан айдаан суох. Көннөрү эр киһи уонна дьахтар тугу эрэ быһаарсар саҥалара иһиллэр. Тоҥсуйабыт да, ааннарын аспатылар.
“Биһиги дьиэ куортамнаан олоробут. Барыта үчүгэй. Барыҥ!” – диэн хардардылар.
Маныаха полиция сержана Захар Алексеев эбэн этэр:
– Ааны аспат буоллахтарына, алдьатан киирэр бырааппыт суох. Улахан айдаан баар буоллаҕына, туспа миэрэни ылыахпытын сөп.
Аллараа этээстэн олохтоох киһи тахсан, биһиэхэ сайабылыанньа суруйда. Кини этэринэн, били, айдааннаах кыыстаах уол ахсынньыга кэлбиттэр. Күнүс утуйаллар, түүн илэ бараллар үһү. Кинилэри кытары салгыы учаскыабай үлэлэһиэхтээх.
Подъезка ыттаах киһи
Петровскай аатынан уулуссаҕа баар дьиэҕэ ыттаах киһи подъезка киирэн утуйа олорорун туһунан консьерж тыллаабыт. Онно тиийбиппитигэр 60-тан тахсыбыт консьерж көрүстэ. Кинини кытары 13-с этээскэ олорор дьиэтигэр кыайан киирбэккэ сылдьар дьахтар баар. Иккиэн бу курдук эттилэр:
– 13 этээскэ ыттаах киһи кирилиэскэ олорор. Чугаһаатахха, ыта ырдьыгыныыр, кими да чугаһаппат. Онон дьиэбэр кыайан киирбэккэ сылдьабын.
Полиция үлэһиттэрэ түргэн үлүгэрдик киһини кытта уопсай тыл буллулар. Сэрэнэн-сэрбэнэн аллара түһэрдилэр. Ытын сыаптаах илдьэ сылдьар эбит. Бу киһи полиция үлэһиттэрин истэр, тугу да тылласпат, мээнэ дьүһүлэммэт. Арааһа, кыра холуочук быһыылаах. Дьону мэһэйдээмээри, саамай бүтэһик этээскэ тахсан утуйарга санаммыт. Таҥаһа-саба хоп курдук. Кини этэринэн, дьоно күлүүһү хаалларбакка дэриэбинэҕэ барбыттар, онон хонор сирэ суох хаалбыт. Бу киһи аатыгар консьерж сайабылыанньа суруйартан аккаастанна. Онон кини “үлэбэр хонуом” диэн тылын биэрэн, дьиэттэн тахсан барда.
16 саастаах уоруйах
Түүн 03:00 саҕана Короленко уулуссатыгар баар маҕаһыыны халаабыттарын биллэрдилэр. Биһиги тиийэрбитигэр хайыы үйэҕэ ЧОП (частное охранное предприятие) үлэһиттэрэ буруйдааҕы тутан, массыына иһигэр олордоллоро. Буруйданааччы – сокуоннай сааһын ситэ илик 16 саастаах оскуола үөрэнээччитэ. Киниттэн 2800 солк. уонна 26 хаа табаҕы туппуттар. Младшай лейтенант боротокуол суруйда, тустаах иһитиннэрии хомуйда. Салгыы СОГ бөлөҕө (следственная оперативная группа) кэлэн, быһылаан буолбут сирин үөрэтэ хаалла.
Биһиги буруйдааҕы сарсыарда 05:00 чаас диэки отделга аҕаллыбыт. Салгыы уолу уонна кини төрөппүттэрин кытары силиэстийэ уоргана үлэлэһэр эбээһинэстээх. Санатан эттэххэ, бу уол ааспыт нэдиэлэҕэ Студгородокка эмиэ маҕаһыыны халаан тутуллубут эбит.
Уолу туттаран тахсааппытын кытта Петр Алексеев уулуссатыгар "киһи хаһыытыыр" диэн аноним иһитиннэрдэ. Тустаах аадырыска тиийбиппит, туох да айдаан суоҕа. Онон иһитиннэрии бигэргэммэтэ. Сорох дьон сайабылыанньа суруйуохтарын сүрэҕэлдьээн, ааттарын-суолларын этэртэн аккаастаналлар эбит.
Салгыы Лермонтов уулуссатыгар эмиэ 40 кэриҥэ саастаах эр киһи подъезка сылдьарын туһунан консьерж үҥсүүтэ киирдэ. Онно тиийбиппитигэр эмиэ сааһырбыт нуучча дьахтара көрүстэ. Кини этэринэн, 40 кэриҥэ саастаах эр киһи баар үһү. Ол эрээри полиция кэлиэн иннинэ дьиэттэн тахсан барбыт. Уопсай дьиэ үлэһитэ көрдөрүү суруйан, сайабылыанньаны Руслан Корниловка биэрдэ.
Полиция үлэһиттэрэ кэпсииллэринэн, Дьокуускай куоракка олорор дьиэлэргэ үлэлиир консьержтар үксэ 60-тан тахсыбыт дьахталлар буолаллар эбит. Дьиҥэр, түүҥҥү үлэҕэ кырдьаҕас дьон үлэлииллэрэ сөбө суох бөҕө буоллаҕа дии.
Кырбаммыт дьахтар
Бүтэһик ыҥырык сарсыарда 08:00 чааска Чернышевскай аатынан уулусса уопсай дьиэтиттэн киирдэ. Эр киһи консьерж дьахтары кырбаабытын туһунан биллэрдилэр. Быһылаан тахсыбыт аадырыһыгар орто саастаах эр киһи, туох да буолбатаҕын курдук, дьиэ таһыгар тэпсэҥнии сылдьара. “Миэхэ чугаһаамаҥ, мин ыстааммар “каакалаан баран сылдьабын” диэннээх.
Быһылаан ис-иһигэр киирдэххэ, бу икки дьон бэйэ-бэйэлэрин кытта эрдэттэн билсэллэр эбит. Эр киһи тапталлааҕар хоно кэлэн баран, сатаспакка илиитин көтөхпүт. Биллэн турар, улахан итирик. Аны туран, атаҕа ыалдьар буолан, икки өттүттэн баттыктаах. Дьахтарын тимир баттыгынан илиитин-атаҕын илдьи охсубут. “Сирэйбин-харахпын, илиибин-атахпын иэдэттэ” диэн эмсэҕэлээччи ытамньыйар. Атаҕастааччы, төһө да инбэлиит буоллар, тыла-өһө бэрт сытыы, туттуута-хаптыыта да холуон. Буруйдаах курдук санаммат, “эһиги баҕастар!” диэн үөхсэр, мээнэ тыллаһар. Эмсэҕэлээччи дьахтар сайабылыанньа суруйан, полицияҕа биэрдэ. Буруйдааҕы салгыы килиэккэлээх массыынаҕа олордон отделга илтилэр...
Биир түүн устата араас дьону көрөн аастым. Сарсыарда буола охсубутун, билбэккэ да хааллым. Полиция үлэһиттэрэ тулуурдаахтарын, дьулуурдаахтарын, киэҥ-холку майгылаахтарын өссө төгүл сөхтүм. Мээнэ киһи тулуйбат саҥата-иҥэтэ элбэх. Сорох түгэҥҥэ ньиэрбэ да ыалдьыах курдук этэ. Хомойуох иһин, бэрээдэги кэһээччилэр ортолоругар кэрэ аҥаардар бааллара хомолтолоох. “Эбисийээнньиккэ” олорор эдэр кыыһы көрөн, санаам сүрдээҕин түстэ...
“Полиция үлэһиттэрэ эбээһинэстэрин толоруохтаахтар” диэн өйдөбүллээхпит. Үлэ үлэнэн эрээри, биһиги чуумпу олохпут иһин түүннэри-күнүстэри үлэлиир полиция уонна суһал көмө үлэһиттэригэр убаастабыллаах сыһыан баар буолуохтаах.
Онон бэйэ-бэйэҕэ харыстабыллаах, эппиэтинэстээх сыһыаннаах буолуоҕуҥ. Туох баар куһаҕан быһылаан арыгыттан тахсарын ханнык да түгэҥҥэ умнумаҥ!
Дьокуускай куорат түүҥҥү олоҕун сырдатта
Екатерина АФАНАСЬЕВА.
